Yay fəslində havaların günəşsiz, yağışlı, sərin və küləkli keçməsi insan psixologiyasına mənfi təsirlər göstərə bilər. Çünki yay insanların zehnində istirahət, günəş, açıq hava və pozitivliklə assosiasiya olunur. Bu gözləntilər pozulduqda isə məyusluq, narazılıq və emosional enişlər baş qaldıra bilər.

Patrulaz.az hava dəyişkənliyinin insan psixologiyasına göstərdiyi mənfi təsirləri təqdim edir:

Məyusluq və planların pozulması

Yayla bağlı çoxları tətil, dəniz, günəş vannası və təbiət gəzintisi kimi fəaliyyətləri planlaşdırır. Havanın pis keçməsi bu planların həyata keçməsinə əngəl olduqda insanlar:

-məyusluq hiss edə bilər;

-motivasiyalarını itirə bilərlər;

-bəzən özlərini aldadılmış kimi hiss edə bilərlər (“bu nə yaydır belə?”).

Mövsümi affektiv pozğunluğun yay forması

Əksəriyyət mövsümi depressiyanı payız və qışla əlaqələndirsə də, yay depressiyası da mövcuddur. Bu forma, xüsusilə yayda daimi olaraq günəş görməyən bölgələrdə və ya hava şəraitinə həssas insanlarda:

-əgər hava uzun müddət yağışlı və günəşsiz keçirsə, serotonin səviyyəsi aşağı düşür;

-nəticədə insan özünü yorğun, ruhsuz, həvəssiz hiss edir;

-yuxu rejimində və iştahda dəyişikliklər yarana bilər.

Dəyişkən hava və emosional dalğalanmalar

Yayda havaların qərarsız keçməsi, bir gün günəş, ertəsi gün leysan, sonra isə sərin külək bədəndə və beyində biokimyəvi balanssızlığa səbəb ola bilər. Bu isə:

-əhval dəyişikliyi (bir gün pozitiv, növbəti gün cansıxıcı);

-narahatlıq və əsəbilik;

-hətta bəzən panik ataklara meyli artırır.

Gözlənti-reallıq toqquşması

İnsanlar yay fəslindən yüksək emosional gözləntilərlə yaşadıqları üçün pis hava onların bu gözləntilərini darmadağın edir:

-“Niyə bu yay bu qədər soyuq keçir?”

-“Dənizə gedə bilmədik, yay boşa getdi” kimi fikirlər yaranır.

-Bu da emosional qıcıqlanma, tənhalıq hissi və sosial təcridə gətirib çıxara bilər.

Bəs nə etməli?

Yay pis keçirsə belə, psixoloji rifahı qorumaq mümkündür:

Daxili günəşi tapmaq – Havanın necə olmasından asılı olmayaraq, sevdiyin şeylərə vaxt ayır: oxumaq, musiqi, dostlarla görüş, yaradıcılıq və s.

İşıq terapiyası – Günəş az görünürsə, süni işıqla terapiya (xüsusilə LED lampalarla) serotonin səviyyəsini yüksəldə bilər.

Fiziki aktivlik – Evdə idman, rəqs, yoga: endorfinin açarıdır.

Gözləntiləri tənzimləmək – “Yay = günəş” şablonundan çıxmaq, mövsümü fərqli və fərdi şəkildə yaşamaq lazımdır.

Ləman Sərraf